Radyonun icadı, sinyallerin uzak mesafelere gönderilebilmesi, uzay yolculukları, internetin yaygınlaşması derken günümüzün neredeyse 24 saati iletişimle geçmeye başladı. İnsanlar sadece şahsi haberleşmeler için değil, artık dünyanın neresinde ne olduğunu öğrenmek için de iletişim ağlarına ihtiyaç duyuyor. Ancak hâlâ bu nimetlerle hiç tanışmamış insanlar var . Bunun yanında yüksek veri aktarımı için yeteri kadar kuvvetli sinyallere erişemeyen kişiler de bazı iletişim kanallarını yeterince kullanamamakta. İşte bunları çözmek için yıllardır üzerinde çalışılan projelerden biri şu an gerçekleşiyor: STARLINK.
Starlink Nedir?
Dağlık arazilerde, merkezi yerlere uzak noktalarda veya düzgün bir alt yapısı olmayan kırsal kesimlerde internet ve internete bağlı hizmetlere erişmek oldukça güç. Böyle durumlarda akla gelen ilk şey uydu interneti. Aslında uydulardan verilebilen bir hizmet var fakat bu bağlantının hem fiyatı çok yüksek hem de hızı çok düşük. Bu nedenle Google bir süre önce balonlar yardımıyla internet dağıtmaya başladı. “Project Loon” adı verilen bu proje 2017’den itibaren Porto Riko semalarında yerini aldı. Şimdi de Afrika’da, Kenya ve Uganda semalarında yerini alıyor. Ancak bu internet şu an için sadece e-posta aktarımı ve temel iletişim ihtiyaçları için yeterli görülüyor. Yani çevrimiçi bir oyun oynamanız, filmler izlemeniz mümkün değil. İlerleyen zamanlarda daha yüksek hızlarda, daha geniş bantlarda internet ağının kurulması mümkün. Fakat Elon MUSK imzalı yeni bir proje, her şeyi kökten değiştirecek gibi duruyor. Projenin adı “STARLINK”.
Projenin adı John GREEN’in “The Fault in Our Stars” adlı kitabından geliyor. Amaç, uzaya uydular gönderilerek oluşturulacak bir ağ sayesinde dünyanın her yerine internet bağlantısı götürebilmek. Elbet bunun bir de teknik kısmı var. Yaklaşık 42 bin uyduya ihtiyaç duyulduğu hesaplanıyor ve aylık 60 – 120 civarı uydu gönderiliyor. Yörüngedeki ağa entegre olan yeni uydular sayesinde Starlink gitgide genişliyor. Bu da ciddi bir maliyet ve iş gücü gerektiriyor. Ancak birkaç yıl içinde ne kadar yol alındığını görünce büyü ihtimal fazlaca şaşıracağız. Hatta bazen geceleri gökyüzündeki bir treni andıran Starlink’i görebiliyoruz. 2020’nin Nisan ayında ülkemizin farklı yerlerinden görüldüğünde bile herkes çok şaşırmıştı.
Starlink Bize Ne Kazandıracak?
Şu an hepimiz farklı hızlarda ve genişlikte internet kullanmaktayız. Fakat uydulardan sağlanacak internet ile artık bağlantının çekmemesi gibi bir kavram neredeyse yok olacak. Ücra yerlerde de tüm dünya ile iletişim kurabileceğiz. Bilimsel çalışmalarda gerekli olan bağlantılar eş zamanlı olarak sağlanabilecek. Belki yer altı ve yer üstü kablolarla, baz istasyonlarıyla hizmet veren şirketler de bir gün uydular göndermeyi düşünecek ya da kendi bağlantılarını Starlink üzerinden de verecek. Bir de güvenlik sorunu olabileceği düşüncesiyle bazı ülkeler bu durumdan çekinip bazı kısıtlamalar getirebilecek. Her ne olursa olsun gelişen bilimsel çalışmalar artık değişimden kaçamayacağımızı gösteriyor.
Serbay KAYGANACIOĞLU (serbayk@egitimaskina.com)
Bu olay uzay kirliliğini çok fazla arttırmaz mı ?
Kesinlikle öyle fakat artık ülkeler kendi uydularını yeryüzüne kontrollü şekilde indirebiliyor. Bu konuda bir denetim sistemi olursa sorun olmayacaktır.